De in 2022 vastgestelde doelen in ons meerjarenbeleidsplan 2022 – 2025 staan ook in 2024 nog voorop. Voor alles willen we bijdragen aan de maatschappelijke beweging dat er steeds meer eigenaarschap en regie ligt bij groepen actieve bewoners. We zien het als onze opdracht om hen, waar nodig, te versterken en zo overal in Nederland samen te werken aan krachtige dorpen en buurten.
Het aantal organisaties dat zich op dit terrein begeeft, groeit. Onze koers kent een onderscheidende focus. Hiermee kunnen we onze eigenheid en impact vergroten. We focussen op:
1. Het bereiken van nieuwe buurten en dorpen en van meer diverse initiatiefnemers.
Van oudsher zijn we goed bekend in rurale gebieden, de laatste jaren ook steeds meer in steden. We werken aan onze bekend- en vindbaarheid zodat ook mensen die ons eerder nog niet kenden, ons tegenkomen en weten te vinden. We richten dit zo in dat iedereen zich uitgenodigd voelt om ons op te zoeken bij de uitvoering van hun plannen om de leefomgeving te verbeteren. Speciaal gaat onze aandacht uit naar de wijken waar deze plannen hard nodig zijn en plekken waar mensen eerder nog niet gewend waren om zelf deze stappen te zetten.
2. Ontmoetingsplekken.
Krachtige dorpen en buurten beginnen bij ontmoeting tussen bewoners. De natuurlijke plekken hiervoor dreigen te verdwijnen. Buurthuizen, winkels, scholen en sportkantines sluiten. Gelukkig is er ook een tegenbeweging. Op steeds meer plekken voeren bewoners met elkaar zélf het beheer over ontmoetingsplekken. Ze runnen dorps- en buurthuizen of andere binnenruimtes of verkrijgen die in collectief eigendom. Ook gezamenlijke tuinen voor recreatie of voedselvoorziening zorgen voor ontmoeting en gemeenschapszin. Bewoners zijn verantwoordelijk voor de exploitatie en de programmering en houden zo de leefbaarheid in stand. Deze transitie gaat niet overal zonder slag of stoot. We willen onze lokale expertise en netwerken graag inzetten om deze ontmoetingsplekken makkelijker en meer van de grond te krijgen door de initiatiefnemers te versterken.
3. Kleinschalige wooninitiatieven.
Een snel groeiende ontwikkeling waar we ons op focussen zijn de initiatieven waarbij bewoners met elkaar woonvormen ontwikkelen, al dan niet met een zorgcomponent, in een nieuw te bouwen of in een oud, herbestemd pand. Met elkaar zorgen bewoners er zo voor dat bijvoorbeeld ouderen, jongeren of andere doelgroepen in het dorp of de buurt kunnen (blijven) wonen. Dikwijls organiseren ze ook gemeenschappelijke ruimte in of om het pand. Daarmee dragen deze collectieve woonvormen ook bij aan sterke gemeenschappen. De processen duren vaak jaren en onze adviseurs kunnen op verschillende momenten de initiatiefnemers ondersteunen.
4. De positie van bewonersinitiatieven.
Of het nu gaat om ontmoetingsplekken, woonvoorzieningen of iets anders: initiatiefnemers kunnen het niet alleen. Naast onze versterking van individuele initiatieven we vinden we het belangrijk ook te werken aan het toegankelijker maken van regelgeving, beleid en houding van systeempartijen. Met ons rapport ‘Ruimte maken’, maar ook in de dit jaar opgerichte We Doen Het Samen-coalitie, werken we eraan dat initiatieven meer kansen krijgen om zich te ontwikkelen. Zo focussen we ons op de emancipatie en positionering van bewonersinitiatieven en belichten en faciliteren we deze beweging.
Met een nieuwe communicatiestrategie hebben we ons in het jubileumjaar 2023-2024 opnieuw gepositioneerd en bekendheid gegeven aan onze activiteiten en missie. We gingen in het hele land de dialoog aan over de struikelblokken en geitenpaadjes van bewonersinitiatieven, maar ook de professionals die hen omringen. Een ‘karavaan’ van Katalys vertrok eind 2023 op weg langs alle provinciehuizen; we werden overal gastvrij ontvangen. Op deze inspiratiemiddagen organiseerden we gesprekken en deelden nieuwe kennis over de inspanning die bewoners in Nederland doen om hun eigen buurt of dorp leefbaar te houden. Dit zetten we voort in 2024 met een afronding van het jubileumjaar en een publicatie ‘Ruimte maken, waar wachten we op?’ speciaal voor beroepskrachten, waarin we de dialogen samenvatten en hierop reflecteerden.
Ook de partnerschappen in Warmteboost, met Dirkzwager en Arcadis versterken ons om meer bewonersinitiatieven beter te ondersteunen. We verheugen ons erop om er de komende jaren samen met iedereen in ons rijke netwerk hiermee verder te gaan.
